In het fototijdschrift Natuurfotografie verscheen in het julinummer (nr 5 2020) een reeks artikels van fotografen over hun Corona-project dat ze tijdens de lockdown hadden gerealiseerd. Mijn projectje was er één van. Lees het hieronder.
Met mijn Corona-project heb ik mijn buren beter leren kennen. Hiermee bedoel ik mijn niet-menselijke buren, de planten en dieren in mijn tuin. En net zoals je je menselijke buren als individu wilt leren kennen, wilde ik dit ook met mijn niet-menselijke buren. Door ze met de zogenaamde veldstudiotechniek voor een witte achtergrond te fotograferen, haal je ze uit hun context en kun je volledig focussen op alle details en de individuele kenmerken.
De veldstudiotechniek werd ontwikkeld door Niall Benvie en Clay Bolt voor het project Meet your Neighbours, Ontmoet je buren. De opzet van dit project is om mensen te inspireren om met meer aandacht te kijken naar dieren en planten in hun onmiddellijke omgeving. Door ze voor een witte achtergrond te fotograferen, worden de soorten die je altijd als gewoon beschouwde, plots fascinerende individuen die in kleurenrijkdom en complexiteit niet onderdoen voor exotische soorten die je op reis wel met veel bewondering bekijkt. Het gewone bijzonder maken als het ware.
Van beperking naar kans
Door de opgelegde beperkingen van de overheid kon ik mijn favoriete fotogebieden niet bezoeken en kon ik niet verder werken aan mijn projecten. De crisis werkte in het begin zeker beperkend. Ik zag al die gemiste beelden voor mijn geestesoog voorbijkomen. Om niet tegen de muren op te lopen, moest ik dus op zoek naar een alternatief. Iets dichter bij huis. En waarom dan niet letterlijk in de eigen achtertuin kijken? Daar slaagde ik er uiteindelijk toch in om enige rust te vinden.
Verslavend
Ondanks dat we inmiddels weer veel meer mogen, ben ik eigenlijk nog steeds met het Corona-project bezig. Het fotograferen van mijn buren is verslavend. Ik wil weten welke soorten er allemaal in mijn tuin leven of op bezoek komen. Bovendien is het gewoon leuk om meerdere individuen van een soort te fotograferen om ze te vergelijken. Het is dus een project dat de Corona-crisis zal overleven.
De aanpak
De opstelling van een veldstudio bestaat in haar eenvoudigste vorm uit een witte achtergrond en twee flitsers. Met één flits belicht je de witte achtergrond waardoor deze volledig wit wordt (waarde 255 in het histogram). Met de tweede flits belicht je het onderwerp om te vermijden dat je model als silhouet wordt afgebeeld.
Een belangrijk principe van Meet your Neighbours is om ‘het model’ buiten, in het veld, te fotograferen en om in het geval van dieren de sessie zo kort als mogelijk te houden om stress voor het dier te vermijden. Door het gebruik van flitslicht ben je bovendien niet afhankelijk van de lichtomstandigheden. Het kan op elk moment van de dag, zelfs in volle zon, hoewel je dat beter kunt vermijden om de dieren niet te verstoren – zeker niet de soorten die in de schaduw leven.
Telkens als ik een gil uit de kamer van mijn dochter hoorde komen, wist ik dat ze een van mijn spinnenfoto’s was tegengekomen op haar socialemediafeed.
Voor mijn project was het een kwestie van de opstelling telkens klaar hebben staan zodat ik meteen aan de slag kon als ik tijdens het werken in de tuin een buur tegenkwam of om tijdens een korte pauze (ik ben thuis blijven doorwerken voor mijn werkgever) een ‘gesprekje aan te gaan met een buur’. Vaak was het ook nodig om snel in actie te kunnen schieten als mijn vrouw of kinderen met een potje opdoken waarin een buur zat. Na de fotosessie werden de dieren – in mijn geval vooral insecten, slakken, spinnen … – meteen teruggezet op hetzelfde plekje waar we ze vonden zodat ze verder konden met hun dagelijkse bezigheden.
Sommige buren hadden uiteraard geen zin in een ‘gesprekje’ en dan accepteer je dat gewoon. Dan zette ik ze meteen terug op hun plekje in de tuin. Ook daarin zag ik verschillen tussen individuen. Ik weet niet of over karakters spreken te antropomorfiserend is, maar het ene individu was eerder bereid tot samenwerking dan het andere.
Resultaat
Uiteindelijk kwam de verwondering bij het zien van de complexiteit in vormen, kleurenrijkdom en gedragingen van dieren die vaak als kleine bruine kruipertjes worden beschouwd. Dit bleek ook uit de reacties die ik kreeg op de beelden. Blijkbaar werkt deze techniek goed om bij mensen verwondering op te roepen voor soorten waarop ze anders met ‘ieuwww’ reageren. Fascinerende onderwerpen vind je dus overal. Ik kan net zo goed dicht bij huis in totale verwondering raken, in dit geval echt dicht bij huis, als ik dit kan tijdens reizen naar verder weg gelegen plekken. Corona zorgt dus zeker voor een herwaardering van al het ‘gewone’.
